İLERİ DÜZEY ARALIKLAR
Merhaba arkadaşlar..
Daha önceden aralıklar konusunu basitçe ele almıştık. Şimdi ise konuyu biraz daha detaylı ele almak istedim.
Aralıklar konusunu müziğin DNA'sı olarak görebilirsiniz. Bu konuyu iyi anladığımız takdirde bir çok nokta da ne kadar çok işe yaradığını göreceksiniz.
Örnekleri Do Majör gam ve Do minör gam üzerinden anlatacağım. Do majör gam üzerinden anlatmamın sebebi arızasız yani bemol yada diyez almayan natural bir gam olduğundan nota aralıklarını net görmenizi sağlayacaktır.
Do majör gamını bir hatırlayalım isterseniz
DO - RE - Mİ - FA - SOL - LA - Sİ - DO
Do minör gamını bir hatırlayalım isterseniz
DO - RE - Mİb - FA - SOL - LAb - Sİb - DO
*Do majör ve do minör gamında farklı olan şey do minör gamının 3.6. ve 7. derecelerinin bemol almasıdır.
*Bu gamdaki sesleri 1. ses, 2.ses vs diye adlandırmak yerine 1. derece, 2. derece vs diye adlandırıyoruz. Yani örnek olarak Do majör gamında 4. derece ne diye sorulduğunda Fa diyoruz.
*Hatırlamak açısından majörü büyük "M" ile minörü küçük "m" ile adlandırıyoruz.
Birinci sesimiz yani kök sesimiz Do notası. Diğer notaların Do notasına uzaklıklarına bakacağız. Konuyu en basit ve en açıklayıcı dille anlatmaya çalışacağım çünkü bu konuda çok fazla kafa yoruluyor ve genel olarak anlatımlar insanlara fazla karışık geliyor. Evet başlayalım..
Do majör gamındaki aralıklara bakacağız.
Do - Re arası 2 yarım ses aralığına sahip olduğuna göre biz bu aralığa "Majör 2 (M2)" aralığı diyoruz.
Do - Mi arası 4 yarım ses aralığına sahip olduğuna göre biz bu aralığa "Majör 3(M3)" aralığı diyoruz.
Do - Fa arası 5 Yarım ses aralığına sahip olduğuna göre biz bu aralığa "Tam 4'lü" aralığı diyoruz.
Do - Sol arası 7 Yarım ses aralığına sahip olduğuna göre biz bu aralığa "Perfect 5 yada tam 5'li" aralığı diyoruz.
Do - La arası 9 Yarım ses aralığına sahip olduğuna göre biz bu aralığa "Majör 6 (M6)" aralığı diyoruz.
Do - Si arası 11 Yarım ses aralığına sahip olduğuna göre biz bu aralığa "Majör 7 (M7)" aralığı diyoruz.
Do - Do aralığına ise 12 yarım sesten yada başka bir deyişle bir oktavdan oluşur.
Bu aralığa "birli aralık" denir. Aynı zamanda aynı ses olduklarından "unison" diye de adlandırabiliriz.
Verilen adlara dikkat ederseniz önce aralık adı sonra kaçıncı derece olduğu yazıyor. 2. 3. 6 ve 7. dereceler Majör aralık olarak adlandırılıyor. 4. derece tam 4'lü, 5. derece ise Perfect 5 yada Tam 5'li olarak adlandırılıyor. Ezberlemesi çok kolay. Daha bitmedi.
Do minör gamındaki aralıklara bakacağız.
Do - Reb arası yarım ses aralığına sahip olduğuna göre biz bu aralığa "Minör 2 (m2)" aralığı diyoruz.
Do - Mib arası 3 Yarım ses aralığına sahip olduğuna göre biz bu aralığa "Minör 3(m3)" aralığı diyoruz.
Do - Solb arası 6 Yarım ses aralığına sahip olduğuna göre biz bu aralığa "Bemol 5 (b5)" aralığı diyoruz. Buna aynı zamanda eksik 5'li de diyebiliriz. Eksik beşli aralık 6 yarım sesten yani bir oktavın tam yarısı olduğundan buna "triton" adı verilir. Herhangi bir notadan başlayıp 6 yarım ses ilerlememiz "triton" olduğunu değiştirmez. Bu heryerde aynıdır.
*Dip not olarak triton öylesine uyuşumsuz (dissonant) bir aralıktır ki ortaçağ da ona "diabolica in musica"(müzikteki şeytan) adı verilir ve ne pahasına olursa olsun bu aralığı kullanmaktan kaçınılırdı.
Do - Lab arası 8 Yarım ses aralığına sahip olduğuna göre biz bu aralığa "Minör 6 (m6)" aralığı diyoruz.
Do - Sib arası 10 Yarım ses aralığına sahip olduğuna göre biz bu aralığa "Minör 7 (m7)" aralığı diyoruz.
Do - Do aralığına ise 12 yarım sesten yada başka bir deyişle bir oktavdan oluşur.
Do minör gamında verilen adlara dikkat ederseniz Do Majör gamındaki Majör aralıkların yanına bemol geldiğinde minör aralık diye adlandırılıyor. Sadece 5. derece "bemol 5" şeklinde adlandırılmış oldu.
SESTEŞLER
Sesteş sesi aynı ama yazımı farklı olan notalara denir. Do - Re# ile Do - Mib notaları farklı yazılsada aynı sesi verirler. Ama bir müziği analiz etmeye kalktığımızda teorik olarak söylenirken ikisi de farklı aralık adlarıyla adlandırılır. Do - Mib aralığı bir minör 3 aralığı olarak adlandırılırken Do - Re# aralığı artık 2'li olarak adlandırılır.
ARTIK ARALIKLAR
Bir aralık majör yada tam olarak adlandırılamayacak kadar geniş olduğunda bunlar artık aralık olarak adlandırılır.
Do - Re# aralığına artık 2'li aralık denir.
Do - Mi# aralığına artık 3'lü aralık denir.
Do - Fa# aralığına artık 4'lü aralık denir.
Do - Sol# aralığına artık 5'li aralık denir.
Do - La# aralığına artık 6'lı aralık denir.
Elimden geldiğince detaylı anlatmaya çalıştım. Bir daha ki derste bunu gitar üzerinde uygulamalı olarak anlatacağım.
Sağlıklı ve müzikle kalın..
